Sự phổ biến kiểu nhạc avant-garde đã ảnh hưởng lên nhiều nghệ sĩ jazz, như nhạc công saxophone người Đức Peter Brötzmann, người được biết tới là đã tiên phong cho free jazz châu Âu. Brötzmann bắt đầu chơi free jazz năm 1964 và rồi lập nên một bộ tam với "Peter Kowald và Sven-Åke Johansson. Năm sau đó, ông lưu diễn khắp châu Âu cùng một bộ năm dẫn đầu bởi Mike Mantler và Carla Bley, rồi họ liên hợp với Globe Unity Orchestra, kéo dài tới tận 1981".[6]

Peter Brötzmann được biết đến có kiểu chơi saxophone nhanh, ồn ào, mặc dù hòa âm thường bị bỏ qua. Nhạc công trombone Albert Mangelsdorff, mặc dù xuất phát từ cái gốc cổ điển hơn, cũng có ảnh hưởng lớn. Ông lưu diễn châu Á, châu Âu, Nam Mỹ và là một trong những "nhạc công trombone hay nhất trong jazz hiện đại".[7] Globe Unity Orchestra của Alexander von Schlippenbach tạo nên nhiều sự chú ý trong lần xuất hiện đầu tiên tại Berlin.[8] Tại Đông Đức, nhạc công trombone Conny Bauer và tay trống Günter Sommer đã truyền bá free jazz.[9] Bauer "thành lập Doppelmoppel, một bộ tứ hai trombone và hai guitar" [10] năm 1982 và tham gia European Jazz Ensamble (tour kỷ niệm sinh nhật thứ 20 được tổ chức năm 1996).[11] Tại UK, nhạc công saxophone Evan Parker được ảnh hưởng nặng bởi John Coltrane có cùng vai trò Brötzmann tại Đức. Tay guitar Derek Bailey và nghệ sĩ trombone Paul Rutherford cũng đồng thời giúp phát triển giới free jazz Anh. Cả Paul Rutherford và Evan Parker đều thử nghiệm với những đoạn solo ứng tác trong những giai đoạn dài trong sự nghiệp của họ.[12]